Ελλάδα: Το κατ' εξοχήν είδωλο του παράνομου χρέους
By Eric Toussaint. (You can read the whole article in pdf here (English).
Περίληψη: Το Ελληνικό δημόσιο χρέος αναφέρθηκε στους πηχαίους τίτλους των ειδήσεων όταν ο αρχηγός της χώρας αποδέχτηκε τα μέτρα λιτότητας που απαιτήθηκαν από το ΔΝΤ και την ΕΕ, δημιουργώντας πολύ έντονες κοινωνικές αναταραχές το 2010. Αλλά πώς δημιουργήθηκε το Ελληνικό χρέος? Όσον αφορά στην επιβάρυνση του ιδιωτικού τομέα, η αύξηση ήταν όψιμη: το πρώτο κύμα ήρθε περίπου με την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη το 2001. Μια δεύτερη έκρηξη χρέους παρουσιάστηκε το 2007 όταν οικονομική βοήθεια που δόθηκε στις τράπεζες από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Αμερικής, τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακυκλώθηκε από τους τραπεζίτες διοχετευόμενη προς την Ελλάδα και άλλες χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Όσον αφορά στο δημόσιο χρέος, η αύξησή του εκτείνεται σε μεγαλύτερη χρονική περίοδο. Προστιθέμενο στο χρέος που κληρονομήθηκε από την δικτατορία των συνταγματαρχών, δημιουργήθηκε την δεκαετία του 90 εξυπηρετώντας το κενό που δημιουργήθηκε στα δημόσια οικονομικά από την χαμηλή φορολόγηση των (ιδιωτικών) εταιριών και τις υψηλές αμοιβές (του δημοσίου). Επιπλέον, για δεκαετίες, πολλά δάνεια χρηματοδότησαν την αγορά στρατιωτικών εξοπλισμών, κυρίως από την Γαλλία, την Γερμανία και τις ΗΠΑ. Δεν θα πρέπει να ξεχνάει κανείς και το χρέος που δημιουργήθηκε από τις κρατικές αρχές για την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004. Επιπλέον, η σπειροειδής αύξηση του χρέους τροφοδοτήθηκε με δωροδοκίες από κύριους διεθνής «παίκτες» για να αποκτήσουν συμβόλαια, μέσα στους οποίους η Siemens αποτελεί την κορωνίδα.
Για αυτούς τους λόγους θα πρέπει η νομιμότητα του Ελληνικού χρέους να αποτελέσει αντικείμενο ενδελεχούς έρευνας κατά το παράδειγμα του Εκουαδόρ και της σχετικής εξεταστικής επιτροπής ερεύνης του δημοσίου χρέους το 2007 – 2008. Τα χρέη που χαρακτηρίζονται ως παράνομα ή απεχθή θα πρέπει να εκμηδενιστούν και η Ελλάδα θα πρέπει να αρνηθεί να τα ξεπληρώσει ενώ παράλληλα να απαιτήσει εκείνοι που τα υπέγραψαν να οδηγηθούν στην δικαιοσύνη. Μερικά ενθαρρυντικά σημάδια από την Ελλάδα δείχνουν προς την κατεύθυνση ότι το ζήτημα της επανεξέτασης του χρέους έχει καταστεί κεντρικό θέμα και η ανάγκη δημιουργίας μιας εξεταστικής επιτροπής κερδίζει έδαφος.
Παράγοντες που αποδεικνύουν τον παράνομο χαρακτήρα του δημόσιου χρέους
Πρώτο είναι το χρέος που συνήφθη από την στρατιωτική δικτατορία, το οποίο τετραπλασιάστηκε στο διάστημα 1967 – 1974. Το εν λόγω χρέος προφανώς είναι απεχθές1.
Στη συνέχεια έχουμε το σκάνδαλο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Σύμφωνα με τον Dave Zirin όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε υπερήφανα στους Έλληνες πολίτες το 1997 ότι η Ελλάδα θα είχε την τιμή να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς μετά από επτά χρόνια, η αρχές των Αθηνών και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή σχεδίαζαν να ξοδέψουν 1,3 δις δολάρια. Λίγα χρόνια μετά το κόστος τετραπλασιάστηκε σε 5,3 δις. Αμέσως μετά από τους αγώνες, το επίσημο κόστος άγγιξε τα 14,2 δις2 και σήμερα σύμφωνα με διάφορες πηγές, το πραγματικό κόστος ξεπερνάει τα 20 δις.
Πολλά από τα σχετικά συμβόλαια που υπογράφτηκαν ανάμεσα στις Ελληνικές αρχές και μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις εμπλέκονται σε σκάνδαλα και οδήγησαν στην αύξηση του χρέους. Ορίστε μερικά παραδείγματα που εμφανίστηκαν στις Ελληνικές ειδήσεις: Πολλά συμβόλαια υπεγράφησαν με την διεθνή Γερμανική εταιρία Siemens, τα οποία κατηγορούνται από τα Γερμανικά και τα Ελληνικα δικαστήρια, καθώς υποστηρίζεται ότι πληρώθηκαν προμήθειες και άλλες δωροδοκίες σε διάφορους πολιτικούς, στρατιωτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους, ποσά που ανέρχονται σε ένα δις ευρώ. Ο διευθυντής της Siemens – Hellas3 που παραδέχτηκε πως «χρηματοδότησε» τα δύο μεγάλα κόμματα, πέταξε στην Γερμανία και τα Γερμανικά δικαστήρια αρνούνται την έκδοσή του στην Ελλάδα. Αυτά τα σκάνδαλα που πραγματοποιήθηκαν από την Siemens και τους διεθνής της συνεργάτες συμπεριλαμβάνουν πωλήσεις αντιπυραυλικών συστημάτων Patriot (1999, 10 εκατ. ευρώ σε δωροδοκίες), την ψηφιοποίηση των τηλεφωνικών κέντρων του ΟΤΕ (δωροδοκίες 100 εκατ. ευρώ), το «C41» σύστημα ασφαλείας που αγοράστηκε για τους Ολυμπιακούς και το οποίο δεν δούλεψε ποτέ, πωλήσεις εξοπλισμού στον ΟΣΕ, του τηλεπικοινωνιακού συστήματος Ερμής στον στρατό και πολύ ακριβών μηχανημάτων στα Ελληνικά νοσοκομεία.
Το σκάνδαλο των Γερμανικών υποβρυχίων (που παρήχθησαν από την HDW και αργότερα τα ανέλαβε η Thyssen) αξίας 5 δις ευρώ, τα οποία εξ αρχής είχαν την ατέλεια να γέρνουν προς τα αριστερά (!) και ήταν εξοπλισμένα με χαλασμένα ηλεκτρονικά. Επί του παρόντος διεξάγεται σχετική δικαστική έρευνα.
Είναι απόλυτα λογικό να συμπεράνουμε ότι τα χρέη που δημιουργήθηκαν από την σύναψη αυτών των συμβολαίων είναι παράνομα και πρέπει να ακυρωθούν.
Πέραν από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις θα πρέπει να εξετάσουμε και την πρόσφατη δημιουργία του Ελληνικού χρέους.
Η ταχεία αύξηση του χρέους την τελευταία δεκαετία
Το χρέος στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε ιδιαίτερα την δεκαετία του 90. Τα νοικοκυριά στα οποία οι τράπεζες και όλος ο ιδιωτικός, εμπορικός τομέας (μαζική διανομή, οι βιομηχανίες αυτοκινήτων και οι κατασκευαστικές κλπ) προσέφεραν πολύ δελεαστικές συνθήκες σπρώχνοντάς τα μαζικά στον δανεισμό, πράγμα που ακολούθησαν και μη χρηματοδοτικές εταιρείες αλλά και οι τράπεζες που μπορούσαν να δανειστούν με χαμηλό κόστος (μικρότερο επιτόκιο και μεγαλύτερο πληθωρισμό από τις περισσότερες βιομηχανικές χώρες της ΕΕ όπως η Γερμανία, η Γαλλία, οι χώρες της Μπενελούξ - Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο – και η Αγγλία). Αυτό το ιδιωτικό χρέος αποτελούσε τον μοχλό ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας. Οι Ελληνικές τράπεζες (και τα Ελληνικά υποκαταστήματα των ξένων τραπεζών), χάρη στο δυνατό ευρώ, ήταν σε θέση να επεκτείνουν τις διεθνής τους δραστηριότητες και να χρηματοδοτήσουν φτηνά τις εθνικές τους δραστηριότητες. Πήραν δάνεια ντουζίνες. Ο παρακάτω πίνακας4 δείχνει ότι η αποδοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη το 2001 ενίσχυσε την εισροή ξένου κεφαλαίου, που μπορεί να έχουν την μορφή επενδύσεων χαρτοφυλακίου (Non FDI στον πίνακα δηλ. εισροές που δεν αφορούν σε μακροχρόνιες επενδύσεις) ενώ οι μακροχρόνιες επενδύσεις (FDI – Ξένες Άμεσες Επενδύσεις) παρέμειναν στάσιμες.
Ενώ τεράστια ποσότητα ρευστού διατέθηκε στις κεντρικές τράπεζες το 2007 -2009, οι Δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες (περισσότερο οι Γερμανικές και οι Γαλλικές, αλλά επίσης η Βελγικές, οι Αγγλικές, του Λουξεμβούργου και οι Ιρλανδικές) δανειοδότησαν εκτεταμένα την Ελλάδα (τον ιδιωτικό τομέα και της δημόσιες υπηρεσίες). Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η είσοδος της Ελλάδας στο ευρώ δημιούργησε την πεποίθηση στους Δυτικοευρωπαίους τραπεζίτες ότι οι μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες θα τους βοηθήσουν σε περίπτωση που παρουσιαστεί πρόβλημα. Δεν ανησυχούσαν για την δυνατότητα αποπληρωμής της Ελλάδας μεσοπρόθεσμα, πιστεύοντας πως μπορούσαν να αναλάβουν μεγάλο ρίσκο. Η ιστορία μερικώς τους δικαίωσε. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ειδικότερα η Γαλλική και η Γερμανική κυβέρνηση έδωσαν την αμέριστη υποστήριξή τους στις τράπεζες της Δυτικής Ευρώπης. Πράττοντας κατά αυτόν τον τρόπο έθεσαν τις δικές τους κρατικές οικονομίες σε κίνδυνο.
Στον παρακάτω πίνακα παρατηρούμε ότι οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης πρώτα αύξησαν τα δάνειά τους προς την Ελλάδα, ανάμεσα στον Δεκέμβριο του 2005 και τον Μάρτιο του 2007 (την περίοδο αυτή ο όγκος των δανείων αυξήθηκε κατά 50%, από λιγότερο από 80 δις σε 120 δις δολάρια). Μετά από την έναρξη της κρίσης των subprime στις ΗΠΑ, τα δάνεια αυξήθηκαν πάλι δραματικά (+33%) ανάμεσα από τον Ιούνιο του 2007 και το καλοκαίρι του 2008 (από 120 σε 160 δις δολάρια). Στην συνέχεια παρέμειναν σε πολύ υψηλά επίπεδα (περίπου στα 120 δις δολάρια). Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιωτικές τράπεζες της Δυτικής Ευρώπης χρησιμοποίησαν τα χρήματα που δανείστηκαν σε μεγάλες ποσότητες και χαμηλό κόστος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα με σκοπό να αυξήσουν την δική τους παροχή δανείων σε χώρες όπως η Ελλάδα5. Εκεί όπου τα επιτόκια ήταν υψηλότερα μπορούσαν να βγάλουν ζουμερά κέρδη. Οι ιδιωτικές τράπεζες συνεπώς έχουν μεγάλο μέρος ευθύνης για το υπερβάλλον χρέος της Ελλάδας.
Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα η Ελλάδα οφείλει το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του χρέους της σε Ευρωπαϊκές τράπεζες, κυρίως της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, της Δανίας, του Λουξεμβούργου και της Αγγλίας.
Οι Έλληνες πολίτες έχουν κάθε δίκιο να περιμένουν την δραστική μείωση του χρέους, που σημαίνει ότι οι τραπεζίτες θα πρέπει να αναγκαστούν να διαγράψουν χρέη από τα κατάστιχά τους.
Η απεχθής στάση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Αφού ξέσπασε η κρίση, το βιομηχανικό – στρατιωτικό λόμπυ υποστηριζόμενο από τις κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατάφερε να πετύχει την πραγματοποίηση ελάχιστης μείωσης στις στρατιωτικές δαπάνες της Ελλάδας, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έθεσε σε εφαρμογή μέτρα μείωσης των κοινωνικών δαπανών (βλέπε τα μέτρα λιτότητας στο ακόλουθο πίνακα). Επιπλέον, στις αρχές του 2010 κατά την κορύφωση της Ελληνικής οικονομικής κρίσης, ο Ερντογάν, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει τεταμένες σχέσεις, πρότεινε την παράλληλη μείωση των εξοπλισμών κατά 20% και στις δύο χώρες. Η Ελληνική κυβέρνηση δεν άδραξε την ευκαιρία που της προτάθηκε πιεζόμενη από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας που αγωνιούσαν να προστατέψουν τις εξαγωγές τους των πολεμικών εξοπλισμών. Αναλογικά με το μέγεθος της οικονομίας της η Ελλάδα ξοδεύει πολύ περισσότερα για όπλα από ότι οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Το σχετικό ποσοστό6 είναι το 4% του ΑΕΠ, ενώ της Γαλλίας το 2,4%, της Αγγλίας το 2%, της Πορτογαλίας το 2%, της Γερμανίας το 1,4%, της Ισπανίας το 1,3% και του Βελγίου το 1,1%. Το 2010 η Ελλάδα αγόρασε έξι φρεγάτες (2,5 δις ευρώ) και στρατιωτικά ελικόπτερα (400 εκατ. ευρώ) από την Γαλλία. Από την Γερμανία αγόρασε έξι υποβρύχια αξίας 5 δις ευρώ. Ανάμεσα από το 2005 και το 2009 η Ελλάδα ήταν ένας από τους πέντε μεγαλύτερους εισαγωγείς όπλων στην ΕΕ. Η αγορά μόνον των μαχητικών αεροσκαφών αντιστοιχούσε στο 38% των συνολικών της δαπανών, περιλαμβάνοντας για παράδειγμα δεκαέξι F-16 (από τις ΗΠΑ) και εικοσιπέντε Mirage 2000 (από την Γαλλία που στοίχησαν 1,6 δις ευρώ). Ο κατάλογος του εξοπλισμού που πουλήθηκε από την Γαλλία στην Ελλάδα συνεχίζεται: εξοπλισμένα οχήματα (70 VBL), NH90 ελικόπτερα, MICA, βλήματα Exocet και Scalp καθώς και βόμβες Sperwer. Οι αγορές της Ελλάδας την κατέστησαν τον τρίτο μεγαλύτερο αγοραστή της Γαλλίας κατά την περασμένη δεκαετία7.
Από το 2010 τα αυξανόμενα επιτόκια που χρέωσαν οι τράπεζες και οι άλλοι παίκτες στις αγορές, υποστηριζόμενοι από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το ΔΝΤ δημιούργησαν το λεγόμενο «φαινόμενο χιονοστιβάδα»: Το Ελληνικό χρέος ακολούθησε μια ανοδική τάση καθώς οι κυβερνήσεις δανείστηκαν για να αποπληρώσουν τους τόκους (και μέρος του κεφαλαίου που είχαν δανειστεί).
Τα δάνεια που έλαβε από το 2010 η Ελλάδα από τα μέλη της ΕΕ και το ΔΝΤ δεν θα εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των Ελλήνων – κάθε άλλο. Τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόστηκαν θα επιφέρουν πολυάριθμες καταπατήσεις των λαϊκών κοινωνικών δικαιωμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο8, η έννοια του «παράνομου χρέους» θα πρέπει να εφαρμοστεί και η αποπληρωμή του να ακυρωθεί.
Καταπατήσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων και νεο – φιλελεύθερα μέτρα που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα από το 2010
Μείωση των αμοιβών του δημόσιου τομέα κατά 20 – 30%. Οι μειώσεις στις ονομαστικές αμοιβές μπορούν να φτάσουν στα 20%, ο 13ος και 14ος μισθός αντικαταστάθηκαν με ένα κατ’ αποκοπή ποσό που εξαρτάται από το ύψος τον μισθών. Πάγωμα των μισθών για τρία χρόνια. Στον δημόσιο τομέα 4 στους 5 εργαζόμενους που συνταξιοδοτούνται δεν θα αντικαθίστανται. Στον ιδιωτικό τομέα μειώσεις αμοιβών μέχρι 25%.
Τα επιδόματα ανεργίας κόπηκαν όπως και αυτά που στόχευαν κατά της φτώχειας που ψηφίστηκαν το 2009 καταργήθηκαν. Δραστικές περικοπές στα επιδόματα των πολύτεκνων οικογενειών.
Σχέδια τερματισμού των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και αντικατάστασή τους με ιδιωτικά συμφωνητικά. Νομιμοποίηση της παρούσας πρακτικής πρόσληψης χαμηλά αμειβόμενων ή και άμισθων. Χρήση προσωρινού εργατικού δυναμικού στον δημόσιο τομέα.
Εργασία
Δραστικές μειώσεις στις χρηματοδοτήσεις των δήμων που οδήγησαν σε μαζικές απολύσεις εργατών. Απόλυση 10.000 εργατών που είχαν μόνιμα συμβόλαια στον δημόσιο τομέα. Οι δημόσιες επιχειρήσεις που δείχνουν αρνητικά οικονομικά σημάδια θα κλείνουν.
Φόροι
Αύξηση των έμμεσων φόρων (άνοδος του ΦΠΑ από 19 σε 23% και ειδικός φόρος στα καύσιμα, στο αλκοόλ και στα τσιγάρα). Αύξηση του κατώτερου ποσοστού ΦΠΑ από 11% σε 13% (αφορά σε διαρκή αγαθά, ηλεκτρισμό, νερό, κλπ). Αύξηση του φόρου εισοδήματος για τα μεσαία στρώματα, αλλά μείωση της φορολογίας των εταιρειών.
Ιδιωτικοποιήσεις
Πρόθεση ιδιωτικοποίησης των λιμανιών, των αεροδρομίων, των σιδηροδρόμων, της παροχής νερού και ηλεκτρικού, του οικονομικού τομέα και γεών που κατέχει το Δημόσιο.
Συνταξιοδοτικό
Οι συντάξεις πρόκειται να μειωθούν και να παγώσουν. Η νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται, για πλήρη σύνταξη φτάνει στα 40 χρόνια εργασίας το 2015 από τα 37, το ύψος της σύνταξης θα υπολογίζεται από τον μέσο όρο όλων των αμοιβών και όχι από το ύψος της τελευταίας. Για τους εργάτες του ιδιωτικού τομέα, οι αμοιβές της 13ου και 14ου σύνταξης κόβονται. Τα έξοδα για συντάξεις μειώθηκαν στο μάξιμουμ 2,5% του ΑΕΠ.
Εισιτήρια δημόσιας μεταφοράς
Θα αυξηθούν όλα κατά 30%.
Η ανάγκη της εξεταστικής επιτροπής διογκώνεται
Τον Δεκέμβριο του 2010 η ανεξάρτητη βουλευτής Σοφία Σακοράφα έβγαλε λόγο στο Ελληνικό Κοινοβούλιο προτείνοντας την δημιουργία μιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που θα εξετάσει το Ελληνικό χρέος. Η πρότασή της τράβηξε την προσοχή9. Η Σακοράφα που υπήρξε μέλος της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ μέχρι πριν λίγους μήνες, καταψήφισε τον προϋπολογισμό10 του 2011 εν μέρει λόγω των αβάσταχτων αποπληρωμών. Υπερασπιζόμενη την γενναία της απόφαση αναφέρθηκε εκτεταμένα στην εξεταστική επιτροπή του Εκουαδόρ κατά το 2007 – 2008, η οποία επέφερε δραστική περικοπή στο χρέος της χώρας. Πρότεινε ότι οι Έλληνες πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Εκουαδόρ και διαβεβαίωσε ότι υπάρχει εναλλακτική πέρα από την υποταγή στο ΔΝΤ ή σε τραπεζίτες, αναφερόμενη σε απεχθές δάνειο που δεν πρέπει να αποπληρωθεί. Η στάση της καλύφθηκε ευρέως από τα ΜΜΕ. Επιπλέον στο Κοινοβούλιο άλλο ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο πρόεδρος του Συνασπισμού Αλέξης Τσίπρας που αναφέρθηκε σε εξεταστική επιτροπή που θα εξετάσει «ποιο μέρος του δανείου είναι παράνομο και απεχθές». Η Ελληνική κοινή γνώμη αλλάζει και τα ΜΜΕ παρακολουθούν.
Στις 5 Δεκεμβρίου το 2010 μια μεγάλη ημερήσια εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο του Κώστα Λαπαβίτσα με τίτλο «Διεθνής Εξεταστική Επιτροπή για το Ελληνικό χρέος: Μια υπέρτατη απαίτηση». Στο συμπέρασμά του αναφέρει: «Η Διεθνής επιτροπή θα έχει μια διευρυμένη γκάμα δραστηριοτήτων στην χώρα μας. Χρειάζεται μόνο να σκεφτεί κανείς τις συμφωνίες σχετικές με το χρέος της Goldman Sachs που μεσολάβησε η που σκόπευε να χρηματοδοτήσει την αγορά όπλων για να καταλάβει πόσο πολύ μεγάλη είναι η ανάγκη του σχηματισμού της επιτροπής. Αν αποδειχτεί ότι τα χρέη είναι απεχθή ή παράνομα θα πρέπει να ακυρωθούν και η χώρα μας να αρνηθεί να τα ξεπληρώσει, ενώ παράλληλα να οδηγήσει τους υπεύθυνους στο δικαστήριο».
Στις 3 Μαρτίου του 2011, Οικονομολόγοι, ακτιβιστές, ακαδημαϊκοί και κοινοβουλευτικοί από όλο τον κόσμο υποστήριξαν το κάλεσμα για την εξέταση του Ελληνικού χρέους. Το κάλεσμα προϋποθέτει την δημιουργία μιας δημόσιας επιτροπής που θα εξετάσει την νομιμότητά του και θα αποδώσει ευθύνες στους υπαίτιους. Στην Ελλάδα υπάρχει διάχυτος θυμός καθώς το χρέος διογκώθηκε το 2007 – 9. Ακόμα, υπάρχει η πεποίθηση πως είναι μη εξυπηρετήσιμο και ότι τα μέτρα λιτότητας αναγκάζουν τους φτωχότερους να πληρώσουν τα οικονομικά προβλήματα που δημιούργησε η κρίση. Η Ελληνική καμπάνια για την δημόσια εξεταστική έχει προφανή σημασία για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευρύτερες ενέργειες κατά των χρεών στην Ευρώπη. Οι εμπορικές ενώσεις, διάφορα πολιτικά κόμματα και διανοούμενοι υποστηρίζουν την πρόταση ως λύση στο χρέος με την ακύρωσή του από την μια μεριά και την επιβολή κυρώσεων στις εταιρίες και στους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι από την άλλη. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η επιτροπή κατά του χρέους δημιουργήθηκε11 το 2010. Αυτά τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά. Το 2011 μπορεί να σημάνει την απαρχή μιας ευπρόσδεκτης αλλαγής σχετικά με την ικανότητα της Δεξιάς στο να μηχανευτεί λύσεις αντίστασης στην δικτατορία των πιστωτών.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Σύμφωνα με τον Alexander Sack που θεωρητικοποίησε την αντίληψη του απεχθούς χρέους «Αν μια δεσποτική εξουσία δημιουργήσει ένα χρέος που δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του Κράτους αλλά την ενδυνάμωση του καθεστώτος στο να καταπιέσει τον λαό που μάχεται εναντίον του κλπ, αυτό το χρέος είναι απεχθές για όλο τον λαό και δεν αποτελεί υποχρέωση για το Κράτος. Είναι χρέος του καθεστώτος, προσωπικό χρέος της εξουσίας που το δημιούργησε και συνεπώς καταρρίπτεται με την πτώση αυτής της εξουσίας. (Sack, 1927). Για μια συνοπτική παρουσίαση του θέματος βλ. στα Γαλλικά «La dette odieuse ou la nullité de la dette”, συμβολή στο δεύτερο σεμινάριο Διεθνούς Δικαίου και Χρέους που διοργάνωσε το CADTM στο Άμστερνταμ τον Δεκέμβριο του 2002, http://www.cadtm.org/La-dette-odieuse-ou-la-nullite-de. Βλέπε επίσης «“Topicality of the odious debt doctrine”, http://www.cadtm.org/Topicality-of-the-odious-debt,351 και http://www.cadtm.org/Topicalityof-the-odious-debt.
2 Dave Zirin, “The Great Olympics Scam, Cities Should Just Say No”, www.counterpunch.org/zirin07052005.html.
3 Βλ. λεπτομερή περιγραφή του σκανδάλου της Siemens – Hellas στο http://www.scribd.com/doc/14433472/SiemensScandal-Siemens-Hellas. Οι κατηγορίες που στοιχειοθέτησαν τα Γερμανικά δικαστήρια ήταν τόσο ατράνταχτες που η Siemens για να αποφύγει την πρέπουσα καταδίκη δέχτηκε να καταβάλλει πρόστιμο 201 εκατ. ευρώ στις αρχές τον Οκτώβριο του 2007. Η υπόθεση κουρέλιασε τόσο πολύ την εικόνα της εταιρίας που ανάγγειλε στο site της ότι θα συμβάλλει με δωερά 100 εκατ. ευρώ για την καταπολέμηση της διαφθοράς. http://www.siemens.com/sustainability/en/compliance/collective_action/integrity_initiative.php
4 Από C. Lapavitsas, A. Kaltenbrunner, G. Lambrinidis, D. Lindo, J. Meadway, J. Michell, J.P. Painceira, E. Pires, J. Powell, A. Stenfors, N. Teles : “The eurozone between austerity ans default”, September 2010. http://www.researchonmoneyandfinance.org/media/reports/RMF-Eurozone-Austerity-and-Default.pdf
5 Το ίδιο συνέβη στην Ισπανία και στην Ιταλία, καθώς και σε άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
6 Στοιχεία του 2009. Ανάμεσα από τα μέλη του ΝΑΤΟ μόνον οι ΗΠΑ ξοδεύουν περισσότερο από την Ελλάδα (4,7% του ΑΕΠ).
7 Μερικά από τα στοιχεία προέρχονται από το François Chesnais, “Répudiation des dettes publiques européennes !” in Revue Contretemps n°7, 2010, που βασίζεται σε στοιχεία του Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). www.sipri.org/yearbook
8 Θα μπορούσε να προστεθεί ένας ακόμα όρος για να χαρακτηριστεί ένα δάνειο απεχθές: Αν κάποιο από τα συμβαλλόμενα μέρη δεν είναι εις θέση να αρνηθεί μια συμφωνία που αντιβαίνει στα συμφέροντά του. Αυτό συνέβη με την Ελλάδα, η οποία εκβιάστηκε από τις αγορές και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μαζί με το ΔΝΤ της επέβαλλαν να δεχτεί τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας εις βάρος των πολιτών της.
9 Βλ. e http://tvxs.gr/node/73861/450287
11 Βλ το site τους http://www.contra-xreos.gr/
No comments:
Post a Comment